Dallas Buyers Club (2013)

Yönetmen: Jean-Marc Vallée
Oyuncular: Matthew McConaughey, Jared Leto, Jennifer Garner, Denis O'Hare, Steve Zahn, Michael O'Neill
Senaryo: Craig Borten, Melisa Wallack

Dallas’ta elektrikçilik yapan Ron Woodroof, küçük rodeo bahislerinde düzenbazlıklar yapan fırlama, bencil, homofobik bir kovboydur. 1986 yılında birgün geçirdiği baygınlık sonucu gittiği doktordan HIV virüsü taşıdığını ve 30 günlük ömrü kaldığını öğrenir. Teşhiş sonrası FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) kurumundan yasal onaylı olarak kullanabileceği tek ilaç olan AZT'yi almaya başlayan Ron, bu ilacın hastalık karşısında hiç de etkili olmadığını fark eder. Çareyi ABD'de yasal olmayan ama dünyanın dört bir yanında bulunan doğal ilaçlara başvurmakta bulur. Türlü yollarla yurtdışından aldığı ilaçları ülkeye sokar. Bir süre sonra kendisi gibi hastalar için bir iletişim ve satış ağı kurmuş olur. “Dallas Buyers Club” adındaki bu oluşum FDA'nın tedavisi yerine alternatif tıbbı tercih edenlerin çaresi olur. Başlangıç için alınan üyelik ücreti dışında hastalardan hiç para talep edilmez. Fakat bu durum çok geçmeden fark edilir. İlaç firmaları ve FDA Ron'a karşı savaş açar.

Kanadalı yönetmen Jean-Marc Vallée’nin yönettiği Dallas Buyers Club, 30 günlük ömrü kaldığını öğrendikten sonra azmi ve kendi doğal yöntemleriyle 2191 gün daha yaşamayı başaran Ron Woodroof'un gerçek olaylara dayalı kişisel mücadelesini anlatan bir film. Başta kendisini iyileştirmek için çıktığı bu yolu, biraz da parayı seven karakteri yüzünden bazı yasadışı yollarla kesiştiren Woodroof, yine de onlardan biri olduğu için AIDS mağduru müşterilerini sömürmeden, biraz daha uzun yaşamalarını sağlamak uğruna kendini ortaya atmış cesur bir adam. Bu ilginç gerçek yaşam öyküsünün iki tecrübesiz senariste emanet edilmesi ne kadar zayıf bir hamleyse, yönetimi Jean-Marc Vallée’e bırakmak iyi bir seçim. Ne var ki, senaryodaki birtakım boşluklar, bu güçlü hikayenin dramatik köşelerini bütünüyle keskinleştiremiyor. Haklı olarak Woodroof’a ve onun gayretlerine odaklanan film, biraz da fazla duygu sömürüsüne kaçmamak adına yer yer gücünü inkar eder hale geliyor.

Dallas Buyers Club meselesini anlatabilen bir film. Hatta tepeden bakıldığında Jonathan Demme filmi Philadelphia’dan (1993) daha fazla malzemeye sahip. Ama toplumsal homofobiyi 1-2 sahneyle geçiştiren, Woodroof’un bencil bir homofobikten, cesur ve hoşgörülü bir aktiviste dönüşüm aşamalarını boş bırakan, FDA ve güçlü ilaç firmalarına karşı eleştirilerinde bağımsız film ligi statüsünde kalan film, oyuncu performanslarını önde tuttuğunu hissettiren yapısıyla “mütevazi” kalmayı tercih ediyor. Belki daha şaşalı bir senaryoda ve epik anlatımlara meraklı Hollywood memuru bir yönetmenin gözetiminde yine hoşnut etmeyecek bambaşka bir film de çıkabilirdi. David O. Russell’ın American Hustle, Ron Howard’ın Rush gibi balonlarının yanında Dallas Buyers Club’ın kendini dik tutan unsurları da bu tevazudan çıkıyor denebilir. Yani minor motivasyonlarını kimi zaman major elementlerle desteklemiş olması gereken bir film olsaydı etkisi daha kalıcı olabilirdi. Zira bu kalıcılığı hak eden bir adam ve onun hikayesi söz konusu.

Matthew McConaughey’nin metod oyunculuğunda hayat bulan Ron Woodroof, fizik ve karakter yönünden bambaşka bir oyunculuk deneyiminin öznesi halinde. McConaughey o kadar iyi ki, böyle bir adamın gerçekten yaşadığına dair seyirciye geçmesi gereken bezginlik / azim, güç /zayıflık, ümit / ümitsizlik gibi zıtlıklar su gibi akıyor. Jean-Marc Vallée elindeki bu kozu çok iyi kullanıyor. Jared Leto’nun canlandırdığı Rayon ise, her ne kadar oyuncu tarafından çok iyi işlenmiş olsa da, senaryonun sözünü ettiğimiz zayıflığının en çok etkilediği karakter. Tıpkı McConaughey gibi Leto’nun da hem performans, hem de fiziki değişim yönünden albenisi çok yüksek. Ama Rayon, filme olan etkisi düşünüldüğünde geleneksel “yardımcı oyuncu” kalıplarını sadece kağıt üstünde bırakan bir rol olmuş. Bunda ne Rayon’un, ne de Leto’nun kabahati var. Özellikle Ron ve Rayon’un arkadaşlığı üzerine daha fazla düşülmesi filmi çok daha yukarılara taşıyabilirdi. Bu haliyle film için öncelikle McConaughey ve Leto performanslarının haklı gururuyla promosyon yapan bir yapım hüviyetinde diyebiliriz.