X (2022)

 
Yönetmen: Ti West

Oyuncular: Mia Goth, Jenna Ortega, Brittany Snow, Kid Cudi, Martin Henderson, Owen Campbell, Stephen Ure, James Gaylyn

Senaryo: Ti West

Müzik: Tyler Bates, Chelsea Wolfe

1979'da geçen hikayede yetişkin filmleri çeken dört kişilik bir ekip, yanlarına aldıkları iki sinema öğrencisiyle birlikte Teksas kırsalında bulunan gözlerden uzak bir çiftlik evine doğru yola çıkmışlardır. Ekibin başında olan Wayne, çiftlik evinin sahibiyle önceden anlaşmış, evin birkaç metre uzağındaki bir misafir evini kiralamıştır. Ama tekinsiz çiftlik sahibi yaşlı Howard'ın bu ekibin asıl amacından haberi yoktur. Howard'ın kendisi kadar ürkütücü karısı Pearl de sık sık evden çıkıp sinsice bu insanları gözlemeye başlamıştır. Eve yerleştikleri gün hemen çekimlere başlayan film ekibi, karanlık çökünce nasıl bir kabusun içinde olduklarından habersiz uykuya çekilirler. Kısa filmler, B tipi korku yapımları derken korku antolojileri V/H/S ve The ABCs Of Death için yaptığı bölümlerle dikkat çeken Ti West, 2013 tarihli The Sacrament ile kitlesini genişletti. Birer ikişer dizi bölümleri yönettikten sonra epey ara verdiği uzun metraja X ile dönen West, fragmanıyla birlikte büyük bir heyecan dalgası meydana getirdiği, gösterildiği ilk zamanlar infial yaratarak bazı eleştirmenleri coşturduğu yeni filminde nostaljik ve modern slasher unsurlarını harmanlayarak gerilim, korku, gore sularını iyi bildiğini, sinemasının da yıllar geçtikçe olgunlaştığını gösteriyor.

70'ler ve 80'ler slasher yapımlarından, özellikle The Texas Chain Saw Massacre, Friday the 13th gibi kült filmlerin koyduğu yazılı olmayan kurallardan ilham alarak, bu ilhamı artık iyice kesinleşmiş Ti West tekinsizliğiyle soslayan X'in, uzun süredir heyecan verici bir örnek ortaya çıkaramamış türe (hatta 2022 model Scream'i de bu heyecansızlığa dahil edebiliriz) bir heyecan kattığını söylemek mümkün. X gibi bir filmin estirdiği bu rüzgarın sebeplerinden biri, adı geçen kült filmlere yetişememiş ama onların orijinal fikirlerini 2010'lu ve 2020'li yılların filmlerinde ilk kez deneyimlemiş genç kitlenin, internet ve sosyal medyanın da geniş gücüyle ilham kaynaklarından bağımsız değerlendirmeleri olsa gerek. Ti West ve çağdaşları da bu talebe ilham aldıkları klasikleri kendi vizyonlarıyla buluşturarak cevap veriyorlar. Açılış sahnesinde karanlık ahır kapısından yaklaşık 100 metre ilerdeki evi gören kamera, bize eski model bir ekran çerçevesiyle filmi izleyeceğimiz hissiyatı uyandırsa da, yavaş yavaş ahırdan dışarı çıkarak geniş çerçeveye kavuşuyor. Bu giriş, Ti West'in filmi şekillendirişinin, hatta genel olarak sinema sektöründeki tarzının da bir özeti sayılabilir: Köklere bağlılık ve o köklerden daha güncel dallar üretmek.

Kanlar içindeki bir eve giren şerif ve yardımcısının karşılaştıkları manzarayı bize göstermeden 24 saat öncesine dönüp filmi başa saran Ti West, gemisini bir slasher olarak yürütmeye başlamadan evvel seçtiği karakterler ve onlara ev sahipliği yapacak olan tuhaf Howard - Pearl çiftini çizmeye başlıyor. Sık sık TV'de konuşma yapan bir evanjelistin vaazlarını filme ekleyerek kahramanlarımızın yaptıkları malum iş gereği ortada olan ahlaki kontrastı da farklı bir biçimde gerilim unsuru olarak kullanmaya çalışıyor. Teksas kırsalı gibi tutucu ve tehlikeli bir lokasyonda gözlerden uzak bir özel mülkün, hele de bu mülkün sahibi ürkütücü yaşlı çiftin konumsal olarak bile yeterince gerilim malzemesi barındırması, West'in yükünü biraz hafiflettiğinden, kör göze de olsa bu ahlaki sorgulara vakit ayırabiliyor. Özellikle film ekibindeki öğrencilerden biri olan Lorraine'in bu insanların ahlaki değerlerine olan sorgulayıcı tutumunun giderek meraka dönüşmesi, filmin ana karakteri Maxine'in özgürlükçü kişiliğinden etkilenerek "Farmer's Daughters" adlı bu yetişkin filminin içinde yer almak istemesi ufak bir değişim hikayesi olarak filme eklenmiş. 24 saat yerine birkaç günlük bir süreç işlenseydi belki başka fırsatlar da elde edilebilirdi ve olası dönüşümler daha sağlam zeminlere oturabilirdi. Altyapıyı hallettikten sonra son 40 dakikaya sakladığı tüm kozlarını oynamaya başlayan West, buradaki jump scare, gerilim, korku, gore hünerlerini, artık klişe ya da nostalji, ne olursa olsun sergilemeye başlıyor.

Konuşma dilinde benzersiz özellik, siyasi dilde ahlaksızlık, yolsuzluk unsuru olarak kullanılan "X Factor"ün bu her iki uca da dokunan anlamsal duruşunu, yetişkin filmlere X cinsinden verilen puanlamanın en düşüğünü, aynı zamanda tıpta "eks" yani ölmüş olmayı tanımlayan bir sembol olarak "X" filme verilmiş manidar bir isim. Sanıldığının aksine Teksas'ta değil, Yeni Zelanda'da çekilen X, zaten sınırlı bir bölgede geçtiği için bunu hissettirmiyor. Yetişkin filmleri çekmenin veya bunları izlemenin bir ahlaksızlık değil, özgürlük meselesi olduğunu, bu filmlerde çalışanların da muhafazakar Teksas bodrumlarında türlü sapkınlıklar yapanlardan farklı olarak cinsel hayatlarını kameralar önünde özgürce yaşadıklarını hatırlatan Ti West, katil ve maktüller için tasarladıklarıyla da klişeler ve bu klişeleri bozmaya yeltenen bazı fikirlerle en başta slasher severleri memnun ediyor. Adıyla soyadıyla, yer aldığı projelerle yıllar sonrasının kült aktrislerinden biri olmaya aday, 2010'lu yıllarda başladığı korku gerilim ağırlıklı kariyerini sürdüren genç İngiliz oyuncu Mia Goth'un hem Maxine'i, hem de yaşlı Pearl'ü canlandırması da filmin en çekici özelliklerinden. Öncesini de sonrasını da açık bıraktığı ve işlenmeye müsait kıldığı filmini basit bir korku/gerilim/slasher olarak bırakmayıp daha da derinleştirebileceğinin sinyallerini veren Ti West, Pearl adını verdiği prequel ile Pearl'ün gençliğine odaklanacak filminin post prodüksyonunu sürdürüyor. Başrolü de tabii ki yine Mia Goth'a emanet ediyor.