Planes, Trains & Automobiles (1987)

Yönetmen: John Hughes
Oyuncular: Steve Martin, John Candy, Laila Robins, Kevin Bacon, Dylan Baker, Carol Bruce
Senaryo: John Hughes
Müzik: Ira Newborn

İş gezisindeki reklamcı Neal Page (Steve Martin), işi bitince Noel’den önce evine ulaşmak için hemen yola çıkar. Ama şehir çok kalabalıktır ve havaalanına gitmek için bulduğu tek taksiyi şişman bir adama kaptırır. Geç de olsa havaalanına ulaşan Neal, orada taksisini kaptırdığı, duş perdeleri için halkalar satan gezgin satıcı Del Griffith’e (John Candy) rastlar. Daha sonra aynı uçakta yan yana oturan ikili bir anda uçakta sorun çıkmasıyla inerler. Her yer çok kalabalıktır ve eve ulaşabilmek için farklı yollar denemek zorundadırlar. Çok konuşmayan, tek isteği bir an önce eve gitmek olan Neal ve karısını kaybetmiş, hiç susmayan bir satıcı olan Del, türlü tesadüfler sonucu bu uzun yolculuğu beraber yapmak durumunda kalırlar.

2009 yılında hayata gözlerini yuman, The Breakfast Club, Pretty In Pink, Uncle Buck, Home Alone serisi, Baby's Day Out gibi filmlerin senaryosunu yazıp bunlardan The Breakfast Club ve Uncle Buck’ı yöneten John Hughes’un çektiği Planes, Trains & Automobiles, 80’lerin sevimli komedilerinden biri. Aile ve Noel temalı komedileriyle ünlü Hughes, bu özellikleri bir yol filminde buluşturarak büyük beğeni kazanmıştı. Karakter olarak birbirine zıt iki adamın birlikte yolculuk etmek zorunda kalmasını sağlamak için kendi komedi çeperlerinde beceriye sahip senaryo, işin içine bir miktar dram da serpiştirerek gücünü arttırıyor. Özellikle kendisine bulunmuş orijinal mesleğiyle Del Griffith karakterinin sinir bozucu, sevimli ve dramatik biçimde ete kemiğe dönüştürülmüş olması hayranlık verici.

İki benzemez karakterin birlikte yolculuk yapmak mecburiyetinde kalmaları, yolda başlarına gelen beklenmedik olaylarla aralarında adım adım sıcak bir dostluğun kurulmaya başlanması temalarından hareket eden ve benzerleri günümüzde bile halen çekilmeye devam edilen filmlerin öncülerinden olan Planes, Trains & Automobiles, bana göre komedi dalında çekilmiş en iyi yol filmlerinden biridir. Neal ve Del arasında sürekli yaşanan talihsizliklerin sebep olduğu iniş çıkışlar, ikili arasında geçen nefis diyaloglar ve finale doğru ivme kazanan dramatik hava, senaristlerin vazgeçemediği unsurlar olmuştur. Belki bu filmin öncesinde de o formüller vardı. Ancak bu formülleri hayata geçirip üzerine yenilerini koymada John Hughes’ün katkıları büyük. Tabii iki önemli komedyen John Candy ve Steve Martin’in uyumlarının da…

Normal olanın yeterince sıkıcı duruşuna sıra dışı bir renk katmak için karşısına konulan unsurun tam da Del Griffith gibi bir karakter olması, komedinin dozunu yer yer abartsa da, 9 Mart 1994’te kalp krizinden hayatını kaybeden usta komedyen John Candy’nin performansı filmi taşıyan en büyük etken. Öte yandan bir başka usta Steve Martin’in “normal” kanatta yer alması ve sevimli üçkağıtçı Del’in karşısına konması filmin normal ve absürt dengesini idare eden güvenilir bir kontrol mekanizması. Zira komik biçimde gittikçe içinden çıkılması zor bir hal alan yolculuğun, normal olanı bile dönüştürebilen farklı ruh haline bürünebilmesi esnasındaki duraklar çok önemli. Neal’in Del yardımıyla kısa süre de olsa kendi kimliğinden sıyrılıp tüm aksiliklere rağmen kendini iyi hissetmesi seyirciyi de rahatlatan bir unsur. Son olarak John Candy’nin canlandırdığı Del’in otel odasında içerken Neal’a söylediğinde saklı hüzne kulak verelim: “Biliyor musun, ölüp, gömülünce burada olduğumu kanıtlayacak tek şey düşmeyen duş perdesi halkalarıdır.”